การทำฟาร์มเห็ดเพื่อธุรกิจ

ตัวอย่างการแปรรูปเห็ดฟางเพื่อธุรกิจ ที่ประสบผลสำเร็จ

ปัจจุบันการนำเห็ดนางฟ้ามาแปรรูปเป็นเมนูต่างๆ เริ่มเป็นที่รู้จักของผู้บริโภคมากยิ่งขึ้น ทว่า น้อยคนจะรู้ว่า ผู้ให้กำเนิดเมนูนี้จนแพร่หลายไปทั่วประเทศ คือ “ป้าสุมล ขันทองคำ” ผู้ล่วงลับ แม้วันนี้ เธอจะจากไปแล้ว แต่ด้วยความมุ่งมั่นของทายาทธุรกิจอย่าง “นิติมา ขันทองคำ” ยังคงสานต่อเจตนาให้สินค้าทรงคุณค่าตลอดไป

จุดเริ่มต้นของธุรกิจเปรียบเหมือนการพลิกวิกฤตสู่โอกาสครั้งใหม่ จากการบอกเล่าของ “นิติมา ขันทองคำ” เจ้าของธุรกิจในปัจจุบัน ย้อนให้ฟังว่า ครอบครัวพื้นเพเป็นชาวเพชรบุรี แต่ไปใช้ชีวิตและดำเนินธุรกิจหลายอย่างอยู่ที่กรุงเทพฯ ตั้งแต่เธอยังเล็ก ฐานะในเวลานั้นอยู่ในขั้นสุขสบาย กระทั่ง เศรษฐกิจสบู่แตก ธุรกิจที่มีอยู่ค่อยๆ ปิดตัวไปทีละอย่าง จนที่สุด กลายเป็นหนี้ล้มละลาย ซ้ำร้ายสามีของเธอก็ถูกโรคร้ายคร่าชีวิตไปในเวลาใกล้เคียงกัน

“ตอนนั้น ชีวิตมันท้อแท้ไปทุกด้าน ทั้งครอบครัวเหลือเงินติดตัวแค่ 3,000 บาท แม่ (สุมล ขันทองคำ) ก็เลยชวนกลับมาใช้ชีวิตที่บ้านเกิด อย่างน้อยก็เป็นที่ดินของเราเอง ค่าของชีพก็ถูกกว่า พอกลับมาก็มาปลูกผักริมรั้วขุดบ่อเลี้ยงปลากินกันเองในครอบครัว และเอาส่วนหนึ่งไปขายตลาด แต่รายได้ก็ไม่ดีนัก” นิติมา เล่าให้ฟังถึงชีวิตที่ผ่านมา

       กระทั่ง มีผู้แนะนำให้เพาะเห็ดนางฟ้าขาย เนื่องจากลงทุนไม่สูง เพาะง่าย และให้ผลผลิตรวดเร็ว จึงทดลองเพาะ แล้วเก็บดอกไปขายที่ตลาดสดเมืองเพชร วันละ 20 กิโลกรัม ขายกิโลกรัมละ 25 บาท ปรากฏว่า ขายดีมาก มีรายได้ 500 บาทต่อวัน ซึ่งในเวลานั้นก็ถือว่าดีมากแล้วสำหรับครอบครัว

 อย่างไรก็ตาม เมื่อราคาดี แถมยังเพาะง่าย จึงมีคนแห่มาเพาะเห็ดนางฟ้าขายจำนวนมาก จนเกิดปัญหาสินค้าล้นตลาด ราคาตกเหลือแค่กิโลกรัมละ 5 บาท กระทบรายได้ของครอบครัวขันทองคำ เห็ดที่เพาะไว้ ก็ขายไม่ออก จนเน่าเสีย

       “แม่เสียดายเห็ดที่อุตสาห์เพาะมา เลยลองเอาเห็ดนางฟ้ามาประยุกต์ทำเป็นอาหารต่างๆ เริ่มจากทำน้ำพริกมะขามเห็ดนางฟ้ากินกันเองในครอบครัว ก็รู้สึกมันอร่อยดี พอฝากคนใกล้ชิด ก็ติดกันใจกันทุกคน จนนายอำเภอเมืองเพชรบุรี ได้มีโอกาสกิน ท่านก็ชอบ จึงแนะนำให้ไปขายหน้างานประชุมประจำจังหวัด ปรากฏว่า ขายดีมาก และได้ออเดอร์ตามกลับมาจำนวนมาก ทำให้เริ่มธุรกิจแปรรูปเห็ดนางฟ้าอย่างจริงจังประมาณปี 2542” นิติมา เล่าถึงจุดเริ่มต้นธุรกิจ

 ไม่เพียงแค่น้ำพริกมะขามเห็ดนางฟ้าเท่านั้น ป้าสุมลยังคิดค้นเมนูแปรรูปเห็ดนางฟ้าอีกหลายหลาก เช่น น้ำพริกตาแดงเห็ดนางฟ้า น้ำพริกเผาเห็ดนางฟ้า เห็ดนางฟ้าแดดเดียว ทองม้วนเห็ด และทอดมันเห็ด เป็นต้น โดยเฉพาะสินค้าอันดับหนึ่ง คือ เห็ดหยอง หรือเห็ดนางฟ้า 3 รส ซึ่งใช้เวลาทดลองนานกว่า 6 เดือน โดยเคล็ดลับทำให้ได้ความกรอบ และรสชาติคงเดิม คือ ต้องทอดทันทีหลังจากฉีกเห็ดนางฟ้าสดเป็นชิ้นเล็กๆ และคลุกด้วยซีอิ๊วขาวคุณภาพดี รวมถึง น้ำมันที่ใช้ทอดซ้ำไม่เกิน 2 ครั้ง ทั้งหมดนี้จะช่วยให้เก็บรักษาไว้กินได้นานถึง 3 เดือน

จากความโดดเด่นของสินค้าที่ไม่เคยมีมาก่อน ประกอบกับเป็นเมนูเพื่อสุขภาพที่ให้โปรตีนเหมือนเนื้อสัตว์ แต่ไร้ไขมัน และมีเส้นใยมาก ช่วยในระบบขับถ่าย ผลิตภัณฑ์แปรรูปเห็ดนางฟ้า จึงได้คำสั่งซื้อจำนวนมาก ดังนั้น ป้าสุมล จึงรวบรวมชาวบ้านในท้องถิ่น ตั้งกลุ่มสตรีอาสาพัฒนา (เห็ดนางฟ้าแปรรูป) อ.เมือง จ.เพชรบุรี เพื่อช่วยกันผลิตสินค้า ภายใต้ชื่อ “ป้าสุมล” มีสมาชิกตั้งต้นประมาณ 50 คน โดยป้าสุมลรับหน้าที่ประธานกลุ่มฯ นอกจากนั้น ยังรับเป็นวิทยากรเผยแพร่ความรู้การแปรรูปเห็ดนางฟ้า แก่กลุ่มอาชีพต่างๆ ทำให้เมนูชนิดนี้ แพร่หลายไปทั่วประเทศ

       

       อย่างไรเสีย ธุรกิจที่มีแนวโน้มกำลังจะไปได้ดี กลับต้องพบมรสุมอีกครั้ง เมื่อป้าสุมล ขันทองคำ เสียชีวิตลงในปี 2547

        “ที่ผ่านมา แม่จะเป็นเสาหลักมาตลอด ดิฉันจะคอยช่วยเหลืออยู่ข้างหลัง พอแม่เสีย เราก็หมดกำลังใจไม่อยากจะทำต่อแล้ว แต่ปรากฏว่า ลูกค้าก็ยังสั่งออเดอร์เข้ามาต่อเนื่อง มันทำให้เห็นว่า สิ่งที่แม่สร้างสรรค์ไว้ยังเป็นที่ต้องการของลูกค้าอยู่ ช่วยเป็นแรงผลักดันให้เราต้องสานต่อสิ่งที่แม่เคยสร้างไว้” นิติมา เผย

  ทั้งนี้ เธอต่อยอดระดับสินค้าให้ได้มาตรฐาน เช่น ผลิตภัณฑ์เห็ดนางฟ้า 3 รส สินค้าอันดับหนึ่ง ผ่านการรับรองทั้ง มาตรฐาน อย. มผช. ได้เป็นสินค้าโอทอป 5 ดาว ได้รางวัลด้านอาหารแปรรูป จากม.เกษตรศาสตร์ และชนะเลิศ อันดับ1 การประกวดการผลิตอาหารใส่เกลือไอโอดีนของ จ.เพชรบุรี เป็นต้น

       

       นอกจากนั้น ผลักดันเข้าจำหน่ายในห้างสรรพสินค้า โดยได้รับสินเชื่อสนับสนุน จำนวน 2 แสนบาท จากธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทย เป็นทุนหมุนเวียน

 กลุ่มลูกค้าหลักของผลิตภัณฑ์เห็ดแปรรูป “ป้าสุมล” ได้แก่ ผู้รักสุขภาพ และผู้บริโภคอาหารมังสวิรัติ มีช่องทางจำหน่าย ได้แก่ ร้านโกลเด้นเพลส ร้านสวนจิตรลดา ดอยคำ ห้างสรรพสินค้า และออกบูทตามงานแสดงสินค้าโอทอป รวมถึง มีตัวแทนสั่งออเดอร์ไปจำหน่ายต่างประเทศ เช่น ออสเตรเลีย สหรัฐฯ ฝรั่งเศส และอังกฤษ เป็นต้น ต่อวันมีความจำเป็นที่ต้องรับซื้อเห็ดนางฟ้าสดมาแปรรูปประมาณ 100 กิโลกรัม รายได้ยังไม่หักค่าใช้จ่ายประมาณ 1 แสนบาทต่อเดือน

       ในส่วนของปัญหานั้น นิติมา ระบุว่า ทุกวันนี้ต้นทุนสินค้าสูงขึ้นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นราคาเห็ดนางฟ้าที่รับซื้อในราคากิโลกรัมละ 35 บาท โดยเห็ดนางฟ้าสด 5 กิโลกรัม นำมาแปรรูปเป็นเห็ดหยองได้เพียง 9 ขีด เมื่อบวกกับค่าน้ำมันพืช น้ำตาล และอื่นๆ ที่สูงขึ้นมาก ทำให้ราคาที่ขายขีดละ 35 บาท แทบจะไม่เหลือกำไรเลย ซึ่งแนวทางแก้ไขปัญหาเวลานี้ พยายามลดต้นทุนแฝง เช่น หาบรรจุภัณฑ์ที่ประหยัดขึ้น และจัดกระบวนการขนส่งสินค้าให้ดียิ่งขึ้น

        *****************

      โทร. 032 455 040 , 081 843 8673

แหล่งที่มา: http://www.manager.co.th
*******************************************************
การบริหารจัดการฟาร์มเห็ดให้ประสบความสำเร็จ
การเพาะเห็ดเป็นอาชีพที่ได้มีวิวัฒนาการมาเป็นเวลากว่า 60 ปี โดยอาศัยการศึกษาวิจัย ค้นคว้าทั้งในและต่างประเทศ มีการเผยแพร่สู่เกษตรกรและผู้สนใจ ในลักษณะการทำเป็นอาชีพเสริมรายได้กระทั่งพัฒนาไปเป็นอาชีพหลัก มีชาวฟาร์มเห็ดเกิดขึ้นเป็นจำนวนมาก และส่วนหนึ่งก็ล้มเลิกกิจการ ทั้งนี้เนื่องจากขาดการนำความรู้ เทคโนโลยีและประสบการณ์ การใช้ในการบริหารจัดการฟาร์มแบบผสมผสาน ดังนี้ผู้ที่ต้องการเพาะเห็ดให้ประสบความสำเร็จ ควรจะมีการพิจารณาในสิ่งต่อไปนี้
1.การวางแผนขั้นแรก : การคัดเลือกชนิดเห็ด
การคัดเลือกชนิดเห็ดนับว่าเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากจะเป็นตัวกำหนดการวางผังและแผนปฏิบัติที่จะติดตามมา สำหรับรายละเอียดที่ต้องทราบเพื่อให้ประกอบการตัดสินใจมีดังต่อไปนี้
1.1 เห็ดที่จะเพาะต้องได้รับการยอมรับจากผู้บริโภคไม่ว่าจะเป็นเห็ดที่ประชาชนใน พื้นที่มีความคุ้นเคยดีอยู่แล้ว เช่น เห็ดฟาง เห็ดนางฟ้านางรม หรือจะเป็นเห็ดที่นำเข้าจากต่างประเทศและมีการประชาสัมพันธ์ให้รู้จัดทั่วไป และเกิดความนิยมในการบริโภคขึ้นมา เช่น เห็ดหอม เห็ดเข็มทอง
1.2 พื้นที่ หรือสถานที่ตั้งฟาร์ม จะต้องอยู่ไม่ห่างจากตลาดหรือแหล่งรับซื้อ มีการคมนาคมสะดวก
1.3 ตลาด จะต้องมีขนาดใหญ่พอที่จะรองรับผลผลิตที่กำหนดไว้ในเป้าหมายได้
1.4 สภาพภูมิอากาศ และสภาพภูมิประเทศเหมาะสมกับการผลิตเห็ดชนิดที่ต้องการ ทั้งนี้เนื่องจากเห็ดต่างชนิดกันมีความต้องการอุณหภูมิในการเจริญของเส้นใยและการออกดอกไม่เท่ากัน ถ้าสภาพภูมิอากาศโดยเฉพาะอย่างยิ่งอุณหภูมิไม่เหมาะสมทำให้ต้องมีการปรับอุณหภูมิ ซึ่งจะทำให้การดำเนินการผลิตยุ่งยากเพิ่มขึ้นไปอีก และมีต้นทุนสูงขึ้นไปด้วย
1.5 วัตถุดิบหรือวัสดุที่ใช้ในการเพาะเห็ด หาง่าย และมีราคาถูกซึ่งในปัจจุบันนี้ ปัญหาอันเนื่องมาจากวัสดุเพาะหายาก กำลังกลายมาเป็นปัญหาสำคัญของการเพาะเห็ดหลายชนิด ทั้งนี้เนื่องจากวัสดุสำหรับเพาะเห็ดหลายอย่าง เช่น ขี้เลื่อยและขี้ฝ้าย มีราคาสูงขึ้น และหายากขึ้นเรื่อง ๆ ปัญหานี้ยิ่งรุนแรงขึ้นถ้าฟาร์มเห็ดตั้งอยู่ในที่ห่างไกลจากแหล่งผลิตวัสดุเหล่านี้
เมื่อศึกษาข้อมูลโดยละเอียดแล้วจะสามารถนำมาใช้ประกอบการตัดสินใจว่าเลือกเพาะเห็ดชนิดใดก็ได้ และจัดทำแผนการตลาดประจำปีไว้ล่วงหน้า เพื่อทำแผนการผลิตเห็ดประจำปี โดยกำหนดปริมารงาน และกำหนดเวลาปฏิบัติได้เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติได้อย่างมีระบบ
2.การคัดเลือกแม่เชื้อ
การคัดเลือกแม่เชื้อเห็ดเป็นการเตรียมการขั้นตอนแรกของการทำเชื้อ สิ่งที่ควรคำนึงถึง คือ ลักษณะประจำพันธุ์ ได้แก่ ผลผลิต คุณภาพ สี ขนาดดอกและการตอบสนองต่ออุณหภูมิระดับต่างๆ แม่เชื้อเตรียมได้จากเนื้อเยื่อดอกเห็ด แม่เชื้อที่ดีจะต้องมีความบริสุทธิ์ ไม่เป็นโรคติดต่อ จึงมีความจำเป็นในการเอาใจใส่ในการคัดเลือกแม่เชื้อเป็นสำคัญ
3.การทำเชื้อเห็ด
เชื้อเห็ดเป็นสิ่งที่มีความสำคัญในการเพาะเห็ดเป็นอย่างยิ่ง เมื่อได้พันธุ์เห็ดที่มีอัตราการเจริญสูง มีความแข็งแรง เส้นใยเจริญรวดเร็ว ให้ผลผลิตตรงตามความต้องการของตลาด ก็นำมาเพาะในวัสดุที่ปราศจากการปนเปื้อน ผ่านการบ่ม และเก็บรักษาอย่างถูกวิธี
4.การจัดเตรียมวัสดุเพาะเห็ด
การเตรียมวัสดุเพาะเห็ดมีรายละเอียดแตกต่างกันไปตามชนิดของเห็ดที่จะทำการเพาะ พอจะแยกกว้างๆ ออกได้เป็นการเตรียมวัสดุที่จำเป็นต้องหมัก เช่น การทำปุ๋ยเพาะเห็ดฟางในโรงเรือนแบบอุตสาหกรรม หรือปุ๋ยเพาะเห็ดแชมปิญอง หรือแม้กระทั่งขี้เลื่อยไม้เบญจพรรรซึ่งจำเป็นต้องกองหมักทิ้งไว้ก่อน ส่วนการเตรียมวัสดุอีกประเภทหนึ่ง ได้แก่ วัสดุที่ไม่จำเป็นต้องหมัก เช่น ฟางสำหรับเพาะเห็ดฟางแบบกองเตี้ย และขี้เลื่อยไม้ยางพารา สำหรับเพาะเห็ดถุงชนิดต่างๆ เป็นต้น
ในการเตรียมวัสดุที่จะต้องหมักนั้น ขั้นตอนต่างๆ ของการหมักธาตุอาหารที่ต้องใส่เพื่ม วิธี และเวลาในการกลับกอง การให้ความชื้น ความเป็นกรดเป็นด่างที่เหมาะสมลักษณะทางกายภาพและคุณสมบัติทางเคมีหรือธาตุ อาหารของปุ๋ย เมื่อกระบวนการสิ้นสุดลง ความหนาบางของชั้นปุ๋ยเมื่อใส่บนชั้นในโรงเรือนอุณหภูมิและระยะเวลาที่เหมาะ สมในการอบไอน้ำเพื่อที่จะกำจัดศัตรูเห็ด รวมทั้งการปรับสภาพปุ๋ยหมักให้เหมาะสมกับชนิดเห็ดที่จะเพาะเป็นสิ่งสำคัญที่ ควรจะทราบ
ส่วนวัสดุที่ไม่ต้องหมักนั้น ข้อมูลสำคัญที่จำเป็นต้องทราบได้แก่ ลักษณะทางกายภาพ ลักษณะทางเคมี อันได้แก่ ความเป็นกรดเป็นด่าง ปริมาณธาตุอาหาร การเติมอาหารเสริม ระดับความชื้น การบรรจุถุง และการนึ่งฆ่าเชื้อเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่ง เพราะมีผลกระทบต่อผลผลิตและความเสียหายอันเนื่องมาจากการปนเปื้อนโดยเชื้อ จุลินทรีย์ชนิดอื่น วิธีการใส่เชื้อ และระบบการใส่เชื้อซึ่งแตกต่างกันไปตามชนิดเห็ด เชื้อเห็ดบางชนิดต้องการความระมัดระวังอย่างยิ่งในการใส่เชื้อลงในถุง มิฉะนั้นแล้วจะเกิดการปนเปื้อนเสียหาย เช่น เห็ดหอม
5.การดูแลรักษา
เริ่มตั้งแต่การบ่มเชื้อ การบังคับให้ออกดอก การให้น้ำ และการเก็บดอก ข้อมูลที่จำเป็นต้องทราบได้แก่สภาพแวดล้อมที่เหมาะส่ม เช่น ปริมาณก๊าซออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ อุณหภูมิ ความชื้น ่ความเป็นกรดเป็นด่าง ในระยะความเจริญต่างๆของเห็ดแต่ละชนิด ซึ่งนับว่าจำเป็นในการให้ผลผลิตเป็นอย่างยิ่ง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

เนื่องจากเห็ดเป็นพืชที่ให้ผลตอบแทนต่อหน่วยสูงในระยะเวลาอันรวดเร็ว และชาวฟาร์มเห็ดจะเน้นการผลิตเพียงอย่างเดียวการดูแลรักษาความสะอาดของฟาร์มจึงถูกละเลยก่อให้เกิดปัญหาการระบาดของโรคแมลง ตลอดจนศัตรูเห็ดชนิดอื่นๆตามมา ผลผลิตที่ได้ลดลงจนถึงขนาดเก็บเห็ดไม่ได้ก็มี การบริหารศัตรูเห็ดจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง
การบริหารศัตรูเห็ดไม่ให้ระบาดกระทบต่อผลผลิตเห็ด อันจะทำให้ฟาร์มเห็ดได้รับความเสียหายจำเป็นต้องควบคุมดูแลเอาใจใส่ทั้ง 5 ขั้นตอนเป็นพิเศษ ซึ่งศัตรูที่เจ้าของฟาร์มเห็ดควรศึกษาให้รู้จักธรรมชาติ และลักษณะการระบาด เพื่อป้องกันก่อนก่อให้เกิดความเสียหายกับฟาร์ม ศัตรูเห็ดแบ่งได้เป็น 2 ประเภทคือ
1.แมลง-ศัตรูเห็ด
2.โรคเห็ด
หลักการบริหาร โรคและแมลงศัตรูเห็ด
1.การผลิตเห็ดนั้น การรักษาความสะอาดอย่างถูกหลักอนามัยและบริเวณรอบโรงเรือนเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง ซึ่งอาจกระทำได้โดยการดูแลรักษาความสะอาดของผู้เข้าไปปฏิบัติงานหรือผู้เข้าไปเยี่ยมชมอย่างเคร่งครัด หรือก่อนที่จะนำเอาถุงก้อนเห็ดเข้าโรงเรือนเพาะ ควรผ่านการฆ่าเชื้ออย่างถูกวิธีทุกครั้ง และก้อนเห็ดที่เน่าเสียทุกถุง ไม่ว่าจะเกิดจากสาเหตุอะไรควรนำออกไปทำลายโดยทันที ถ้าสามารถทำได้เช่นนี้ อย่างน้อยก็จะเป็นการหลีกเลี่ยงหรือลดการเสี่ยงต่อการระบาดทำลายของโรค และแมลง-ศัตรูเห็ด ได้มากกว่า 90%
2.การพักโรงเรือนหรือทำโรงเรือนเพาะให้ว่างเปล่าไว้สักระยะหนึ่ง จะเป็นการตัดวงจรชีวิตโรคและแมลง-ศัตรูเห็ดชนิดต่างๆ ที่ระบาดสะสมอยู่ในโรงเรือนได้
3.การดูแลเอาใจใส่ หมั่นสังเกตในการเปลี่ยนแปลงของเห็ดที่เพาะไว้ทุกระยะอย่างละเอียดเท่าที่จะทำได้ การหมั่นเสาะแสวงหาความรู้และเทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น การนำเอาเครื่องดักจับไฟฟ้าชนิดหลอด (ฺBlack Light) หรือกับดักกาวเหนียว ( Sticky Trap) มาใช้ในโรงเรือนเพื่อการควบคุมปริมาณตัวแก่ของแมลงศัตรูเห็ด ก็จะเป็นประโยชน์อย่างมาก
4.สำหรับท่านที่กำลังจะคิดขยายกิจการเพาะเห็ดให้ใหญ่โตกว้างขวางขึ้นไป ก็ควรจะมีการวางแผนการจัดการในระดับต่างๆให้ได้ก่อนลงมือดำเนินการเช่น มีการวางแผนล่างหน้าเกี่ยวกับสายพันธุ์ การอารักขาพืชและการตลาด เป็นต้น ซึ่งควรวางแผน 2 แบบ คือ แผนปฏิบัติการเมื่อเหตุการณ์ปกติและฉุกเฉิน
5.การเก็บผลผลิต
การเก็บดอกเห็ดสำหรับเห็ดแต่ละชนิด
- เห็ดฟาง เก็บเมื่อดอกเห็ดโตเต็มที่ มีปลอกหุ้มดอกเต่งตึง
- เห็ดนางรม นางฟ้า นางนวล เป๋าฮื้อ เก็บเมื่อดอกบานประมาณ 50%
- เห็ดหูหนู เก็บเมื่อดอกบานย้วยเต็มที่
- เห็ดตีนแรด เก็บในขณะที่ขอบหมวกเห็ดยังงุ้มอยู่
- เห็ดขอนขาว นิยมรับประทานดอกอ่อน หรือหมวกเห็ดมีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 3 ซม.
- เห็ดหลินจือ เก็บเมื่อหมวกเห็ดแผ่บานเต็มที่
- เห็ดยานางิ เก็บเมื่อกลุ่มดอกเห็ดโตเต็มที่ แต่ของหมวกยังงุ้มอยู่และเนื้อเยื่อที่ยึดที่ขอบหมวก กับก้านเห็ดยังไม่ขาดออก โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางหมวกประมาณ 3-10 ซ.ม. และมีก้านยาวประมาณ 5-11 ซ.ม.
ควรเก็บดอกเห็ดในช่อเดียวกันทั้งหมด อย่าให้มีเศษเหลือติดค้างอยู่กับก้อนเชื้อเนื่องจากจะทำให้เศษเหลือทิ้งเน่า เชื้อโรคและแมลงจะเข้าทำลายได้เมื่อมีการบริหารจัดฟาร์มเห็ดตามที่ได้กล่าวข้างต้นแล้ว เชื่อมั่นเป็นอย่างยิ่งว่าท่านจะประสบความสำเร็จในการเพาะเห็ดอย่างแน่นอน

       ตัวอย่างผังและขั้นตอนฟาร์มเห็ดเพื่อธุรกิจ

ขั้นตอนการทำฟาร์ม

ผังเห็ด

ผังฟาร์มเห็ด

แหล่งที่มา : http://www.pattaya-farm.com/